بی‌گناهی آب در کلیه‌های سنگ‌ساز

این تصور غلط وجود دارد که آبی که می نوشیم عامل ایجاد سنگ کلیه است. در حالی که به نظر می رسد این باور نادرست است، تشکیل سنگ کلیه بیشتر به دلیل زیرسیستم های سبک زندگی، از جمله کم تحرکی و رژیم غذایی ناسالم است. سال ها پیش منبع آب شهرهایی مانند تهران کانال هایی بود که آب زلال و تمیزی داشتند اما امروزه با افزایش جمعیت و گسترش خشکسالی، آب شهرها پس از تصفیه در تصفیه خانه ها وارد شبکه آب لوله کشی می شود.

به گزارش همشهری، همین موضوع باعث شده شایعاتی مبنی بر شور بودن و نامناسب بودن آب برای کلیه ها منتشر شود تا جایی که بسیاری معتقدند نوشیدن آب می تواند عامل تشکیل سنگ کلیه باشد.

ژنتیک دخیل است

متخصصان بهداشت در مورد تولید سنگ کلیه و آب آشامیدنی نظر متفاوتی دارند. دکتر بهنام شکیبا، دبیر پانزدهمین کنگره سالیانه انجمن اورولوژی و اورولوژی ایران می گوید: سبک زندگی و ژنتیک در بروز سنگ نقش دارد. عدم تحرک، چاقی، مصرف فست فود و نمک زیاد، مصرف کم مایعات و دمای محل سکونت از عوامل خطر ابتلا به سنگ کلیه هستند. این تصور غلط وجود دارد که نوع آب مصرفی تاثیر بسزایی در تشکیل سنگ دارد. در حالی که عامل اصلی مصرف کم مایعات و در نتیجه حجم کم ادرار است، مصرف آب تنها 1 درصد احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش می دهد.

متخصصان تغذیه مانند دکتر منصور رضایی این اعتقاد را که نوشیدن آب عامل ایجاد سنگ کلیه است به شدت رد می کنند. دکتر رضایی در گفت و گو با خبرنگار همشهری خاطرنشان می کند: اعتقاد به اینکه آب آشامیدنی یکی از عوامل تشکیل سنگ کلیه است، بیشتر به منظور فروش دستگاه های تصفیه آب انجام می شود.

نوع آب مهم نیست

دکتر منصور رضایی با اشاره به اینکه آب آشامیدنی در تشکیل سنگ کلیه نقشی ندارد، می گوید: ابتدا استعداد، بعد کم تحرکی، بعد کم آبی در تشکیل سنگ کلیه نقش دارد. سنگ کلیه ربطی به نوع آب ندارد (البته نوع سالم) و این مسائل اغلب هنگام فروش دستگاه های تصفیه آب به وجود می آید. حقیقت این است که القا می کنند که این شهر، استان یا روستا آب شور دارد تا امکان فروش یک دستگاه تصفیه یا فلان برند آب معدنی یا خالص را افزایش دهند. بنابراین این باور که نوشیدن آب در تشکیل سنگ کلیه موثر است کاملا اشتباه است.

دکتر منصور رضایی در ابتدا ژنتیک و سپس سبک زندگی را عامل ایجاد سنگ کلیه می داند و در این باره توضیح می دهد: ظرفیت کلیه در تشکیل سنگ کلیه نقش اول را دارد. پس از کم تحرکی، چاقی و کم آبی در تشکیل سنگ کلیه نقش دارد.
مستعد بودن برای تشکیل سنگ کلیه به این معناست که چه به دلیل ژنتیک باشد و چه هر دلیل دیگری، فرد باید استعداد شخصی در این زمینه داشته باشد.

رضایی می گوید: مشکل اصلی ناتوانی در حرکت است. همانطور که کم تحرکی احتمال یبوست را افزایش می دهد، احتمال سنگ کلیه را نیز افزایش می دهد. تشکیل سنگ به ویژه در افراد کم تحرکی که پشت میز نشسته اند رایج است.

این کارشناس تغذیه با تاکید بر اهمیت نوشیدن آب توضیح می دهد: به گفته متخصصان کلیه، نوشیدن آب فراوان از کمیت و کیفیت آب مهمتر است. بهترین توصیه تغذیه ای برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه هستند این است که مقدار معینی آب را در زمان های مختلف بنوشند، نه یکباره. یعنی به جای اینکه هر دو ساعت یک فنجان بنوشند، هر ساعت یک فنجان بنوشند. تعداد دفعاتی که آب و مایعات می نوشید به طرز عجیبی به کاهش سنگ کلیه کمک می کند. توصیه می شود حتی اگر آب حاوی املاح باشد، باید مرتب مصرف شود تا آب به طور مرتب وارد خون و کلیه ها شود. استفاده از میوه ها و سبزیجات نیز موثر است.

کلسیم و سنگ کلیه

رضایی همچنین درباره منشاء بیشتر سنگ‌های کلیه می‌گوید: به طور معمول بیش از 80 تا 85 درصد سنگ‌های کلیه کلسیمی و به نوعی اگزالات کلسیم هستند. این سنگ ها هیچ ارتباطی با کلسیم موجود در غذا ندارند. مردم بی دلیل نگران نباشند و مصرف لبنیات خود را کاهش دهند. برخی از مطالعات نشان می دهد که سنگ های کلسیمی با مکمل های کلسیم مرتبط هستند. البته در حال حاضر بیشتر این مکمل ها شامل کلسیم، منیزیم، ویتامین D و روی است که بهترین شکل مکمل است. هنگامی که کلسیم با منیزیم ترکیب می شود، احتمال تشکیل سنگ و حتی یبوست کاهش می یابد.