سوخو ۳۳؛ ناونشین نیروی دریایی روسیه

سوخو Su-33 به عنوان یک جنگنده برتری هوایی دو موتوره طراحی شده است که توسط دفتر طراحی دولتی سوخو طراحی شده و توسط اتحادیه هواپیماسازی Komsomolsk-on-Amur ساخته شده است. این هواپیما برگرفته از جنگنده Su-27 است و در ابتدا به عنوان نسخه ای از نسل قبلی خود به بازار عرضه شد.

به گفته روزیاتو، در حالی که ایالات متحده ناوگان بسیار بزرگی از ناوهای هواپیمابر را در طول زندگی مدرن خود حفظ کرده است، اتحاد جماهیر شوروی (و بعداً جانشین آن، فدراسیون روسیه) هرگز نتوانسته است قدرت ناوگان ناو هواپیمابر خود را حفظ کند. برای شروع، نیروی دریایی ایالات متحده بیش از 10 ناو هواپیمابر دارد که اهداف عملیاتی حیاتی را به عنوان مناطق متحرک برای استقرار جت های جنگنده و سایر هواپیماهای پشتیبانی انجام می دهند.

نیروی دریایی اتحاد جماهیر شوروی چندین دهه با ناوهای هواپیمابر آزمایش کرد، اما هرگز ناوگان بزرگی ساخت که فقط می توانست در هر زمان معینی چند ناو هواپیمابر را عملیاتی کند. امروزه تنها یک ناو هواپیمابر در فدراسیون روسیه نگهداری می شود و تنها ناو هواپیمابر دیگر شوروی در سال های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی توسط اوکراین به چین فروخته شد.

در ایالات متحده، ناوهای هواپیمابر توسط ناوگانی متشکل از ده ها هواپیما پشتیبانی می شوند و از زمان جنگ جهانی دوم برنامه های متعددی برای توسعه جت های جنگنده، از جمله افسانه ای گرومن اف-14 تامکت، مک دانل داگلاس F/A-18 وجود داشته است. هورنت و لاکهید مارتین F-35C از لایتنینگ II، اولین جنگنده رادارگریز جهان پیروی کردند. با این حال، در روسیه، برنامه های توسعه حامل بسیار محدودتر است و تنها یک هواپیمای قابل حمل قابل حمل در خدمت است.

تنها ناو هواپیمابر فعال در حال حاضر در نیروی دریایی روسیه، دریاسالار کوزنتسوف است که امروز به عنوان پرچمدار این سازمان عمل می کند. اکنون این کشتی تحت تعمیرات گسترده است. با این حال، اجازه دهید نگاهی عمیق‌تر به عملیات‌های هواپیماهای مدرن روسیه بیندازیم و داستان Su-33 را در نظر بگیریم، جنگنده‌ای با قابلیت حمل و نقل که به عنوان نیروی حمله اصلی تنها ناو هواپیمابر کشورش در دهه اول وجود مستقل روسیه عمل کرد.

این هواپیما برای نسل جدیدی از جنگنده های مبتنی بر ناو طراحی شده است

سوخو Su-33 به عنوان یک جنگنده برتری هوایی دو موتوره طراحی شده است که توسط دفتر طراحی دولتی سوخو طراحی شده و توسط اتحادیه هواپیماسازی Komsomolsk-on-Amur ساخته شده است. این هواپیما برگرفته از جنگنده Su-27 است و در ابتدا به عنوان نسخه ای از نسل قبلی خود به بازار عرضه شد.

در مقایسه با Su-27، این هواپیما دارای تغییرات متعددی است که برای پشتیبانی از عملیات ناو طراحی شده است، از جمله زیرساخت قوی تر و ساختار قوی تر، که هر دو برای مقاومت در برابر فشارهای عملیاتی از یک کشتی طراحی شده اند. بال‌های هواپیما نیز می‌توانستند تا شوند و به راحتی در آشیانه جا شوند و کاناردهای دماغه نیز برای مانور عالی نصب شده بودند.

طول بال آن بسیار بزرگتر از همتایان نسخه زمینی خود بود (ویژگی مشترک در هواپیماهای غیر ملی که از جنگنده های معمولی ساخته شده بودند) که به آن اجازه می داد سرعت کمتری را حفظ کند. Su-33 همچنین دارای موتورهای بهبود یافته و چرخ های دو دماغه ای بود. علاوه بر این، این جنگنده می تواند در هوا سوخت گیری کند که برد عملیاتی آن را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.

این جنگنده پویا برای اولین بار در سال 1995 بر روی ناو هواپیمابر دوره شوروی Admiral Kuznetsov استفاده شد، اگرچه اسناد رسمی راه اندازی آن را در آگوست 1998 ثبت کرده اند، زیرا این اولین بار بود که یک طرح جداگانه Su-33 مورد استفاده قرار گرفت. در سال های پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، نیروی دریایی روسیه به طور قابل توجهی کاهش یافت که منجر به از بین رفتن برنامه Su-33 شد و تنها 24 جنگنده از خط مونتاژ خارج شدند.

در اواسط دهه 1990 و اوایل دهه 2000، اتحاد جماهیر شوروی تلاش کرد کشورهای خارجی را برای خرید Su-33 پیدا کند، از جمله هند و چین. هم چین و هم هند ناوهای هواپیمابر ساخت شوروی داشتند که Su-33 برای آنها مناسب بود. چینی ها هنوز از ناو هواپیمابر لیائونینگ استفاده می کنند، یک ناو هواپیمابر کلاس کوزنتسوف که در نهایت توسط اوکراین به این کشور فروخته شد و وارد خدمت نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق شد.

اگرچه چین و هند به عنوان خریداران بالقوه این هواپیما در نظر گرفته می شدند، اما هیچ مذاکره ای صورت نگرفته است، به این معنی که Su-33 هرگز وارد خدمت خارج از روسیه نخواهد شد و هیچ سفارش خارجی برای آن ارسال نخواهد شد. در سال 2009، جنگنده Su-33 سن خود را نشان داد و رهبران نیروی دریایی روسیه شروع به جستجو برای جایگزین آن کردند. MiG-29K، نسل چهارم جنگنده مبتنی بر ناو هواپیمابر، دستور داده شد تا پرچمدار نسل بعدی دریاسالار کوزنتسوف و هر هواپیمای روسی آینده باشد.

بررسی مشخصات طراحی و قابلیت های رزمی Su-33

همانطور که قبلاً بحث شد، Su-27 برای عملیات های حامل در قالب جنگنده Su-33 از طریق تغییرات ساختاری و آیرودینامیکی لازم برای برخاستن و فرود دوباره مهندسی شد. بر اساس تجزیه و تحلیل Aviation Australian، این هواپیما دارای ساختاری است که به آن اجازه می دهد تا با سرعت بالا و فشار بالا با سطوح کنترلی بهبود یافته برای افزایش قدرت مانور و حفظ طول بال های مشابه با جنگنده اصلی، پرواز کند.

این هواپیما دارای بال های دو شیار بود که رو به بیرون بودند که مساحت کل بال ها را حدود 10 تا 12 درصد افزایش داد. این به بال های تاشو برای حفظ کارایی ذخیره سازی نیاز داشت. موتورهای توربوفن قدرتمند هواپیما، نسبت وزن به وزن هواپیما را در مقایسه با همتایان زمینی آن افزایش داده و کاناردهای اضافی (که طراحی آنها دشوار بود و نیاز به بازسازی ریشه بال پیچ داشت) برای مانور این هواپیمای سنگین تر و بزرگتر ضروری بود. بخش‌های عقب هواپیما نیز باید اصلاح می‌شد تا از برخورد ناخواسته با باند هنگام فرود در زوایای حمله بالا جلوگیری شود.

Su-33 برد و ظرفیت بار قابل توجهی داشت و در این زمینه ها بسیار برتر از جانشین خود، MiG-29K بود. با توجه به مخازن سوخت بزرگتر، این هواپیما می تواند مسافت های طولانی تری را نسبت به MiG-29K پرواز کند و حداکثر وزن برخاست حدود 50 درصد بیشتر است که به آن امکان حمل سلاح های بیشتری را می دهد. این جنگنده سرعت کمتری دارد که فرود آمدن بر روی ناوهای هواپیمابر مانند «آدمیرال کوزنتسوف» را آسان می کند. برخی از قابلیت های سوخو سو-33 به شرح زیر است:

Su-33 مجهز به موشک های هدایت شونده R-73 و R-27E، توانایی حمله هوا به هوا و دوربرد را داشت و از توپ 30 میلی متری GSH-30-1 برای حملات هوایی نزدیک استفاده می کرد. این هواپیما که برای عملیات در شب و روز طراحی شده است، قادر به عملیات در هر شرایطی است و می تواند طیف وسیعی از مهمات هوا به زمین را بدون در نظر گرفتن آب و هوا و بال ارسال کند.

سوخو-33 با وجود توانایی‌هایش، هنوز برخی از فناوری‌های پیشرفته استاندارد جدیدترین جت‌های جنگنده را ندارد. سیستم راداری پیشرفته «Slot Back» این هواپیما قابلیت‌های ردیابی چند هدفه ضعیف‌تری را ارائه می‌کند و به پلتفرم‌های هشدار زودهنگام و شناسایی در هوا برای راهنمایی نیاز دارد. توانایی رهگیری موشک های ضد کشتی این هواپیما نیز محدود است و قابلیت نگاه به رادار نیز از استانداردهای روز دنیا خارج است.

تاریخچه عملیات و تلاش های ناموفق خارجی برای دستیابی به این هواپیما

Su-33 که در اواسط دهه 1990 در سالهای پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی معرفی شد، تصور می شد که با توجه به بودجه و مشکلات سیاسی فراوانی که منجر به روند طولانی توسعه برای جانشین آن شد، بیش از حد انتظار مورد استفاده قرار گیرد. این هواپیما برای اولین بار در 31 آگوست 1998 وارد خدمت شد، زمانی که به طور رسمی اولین ماموریت های خود را با هنگ حمل و نقل 279 حمل و نقل دریایی انجام داد.

در سال 2009، نیروی دریایی روسیه جایگزین برخی از Su-33 های خود با هواپیماهای سبک تر MiG-29K به دلیل قدرت مانور عالی و سیستم های اویونیک پیشرفته آنها را آغاز کرد. با این حال، Su-33 به خدمت خود ادامه داد و هنوز هم در خدمت است. در سال 2016، ناوگانی متشکل از 6 فروند هواپیمای سوخو 33 با سیستم های هدف گیری پیشرفته برای مداخله نظامی روسیه در سوریه به روز شد.

این هواپیما به طور گسترده برای انجام حملات دقیق علیه ساختارهای نیروهای مخالف بشار اسد مورد استفاده قرار گرفت. طبق گزارش The Aviationist، یکی از این Su-33 در حین برخورد ناپدید شد که یکی از آنها به دلیل مشکل در کابل برقگیر سقوط کرد، هرچند خلبان جان سالم به در برد. در حالی که این یکی از تنها عملیات های مهم Su-33 در طول دوران حرفه ای خود بود، به هواپیما اجازه داد توانایی رزمی خود را ثابت کند.

چین در نهایت در مورد معامله احتمالی با روسیه برای خرید نسخه مهندسی معکوس Su-33 بحث کرد، اما بعداً خرید را به نفع توسعه یک جنگنده داخلی J-15 کنار گذاشت. هند نیز برای مدت کوتاهی به خرید این هواپیما فکر کرد، اما بعداً تصمیم به خرید MiG-29K کوچکتر گرفت.

در سال‌های اخیر، روسیه مجدداً تلاش کرده است تا ناوگان Su-33 خود را با استفاده از نوآوری‌های تکنولوژیکی مورد استفاده در سوخوی Su-3، یکی دیگر از جنگنده‌های برتری هوایی بسیار قابل مانور روسیه، مدرن‌سازی کند. هنوز مشخص نیست که سوخو-33 چه نقشی در جنگ روسیه علیه اوکراین خواهد داشت، به ویژه با توجه به اینکه ناو هواپیمابر Admiral Kuznetsov در حال حاضر از خدمت خارج شده و در حال تعمیرات گسترده است.