شکایت تهیه‌کننده از دستمزد بالای فرامرز قریبیان

قاعده پرداخت دستمزد در سینما در تمام دنیا بر اساس نظام عرضه و تقاضا است. دستمزدهای نجومی مبتنی بر منطق عرضه و تقاضا است. زمانی که حضور یک بازیگر فروش فیلم را افزایش می دهد و باعث بازگشت سرمایه و سود قابل توجهی برای شرکت سازنده می شود، دستمزد پرداختی به همان میزان پول می رسد.

به گزارش همشهری آنلاین: با این منطق، تام کروز تقریبا همیشه بیشتر از رابرت دنیرو دستمزد دریافت می کرد، زیرا فروش جهانی فیلم های تام کروز بیشتر از رابرت دنیرو است و در این بین جایگاه هنری و اعتبار این بازیگر کاهش می یابد. مهم نیست که چقدر پول در می آورد. این قاعده ای است که در اینجا رعایت نمی شود زیرا اکثر فیلم ها و سریال ها بدون توجه به منطق عرضه و تقاضا تولید می شوند.

اکبر عبدی در «روز فرشته»

دهه 1360; دوران ضد ستاره بودن

دهه 1960 دهه ضد ستاره بودن و تلاش برای مقابله با سینمای تجاری بود. دهه ای که متولیان سینمای ایران می خواستند مسیر جدیدی را برای سینما رقم بزنند و از هر چیزی که آنها را به یاد سینمای قبل از انقلاب می انداخت دوری گزیدند. یکی از مهم ترین نمونه های سینمای گذشته، صحبت درباره ستاره شدن بود. زمانی که مهم ترین و پولسازترین ستاره های سینما رفتند، راه برای بازیگران تئاتر و چهره های جوان باز شد. بسیاری از فیلم ها به صورت مشارکتی و با وام بانکی تولید می شدند و با حذف به اصطلاح ستاره داری سعی می کردند روند پرداخت دستمزدها را کنترل کنند اما خیلی زود منطق بازار همه چیز از جمله سیستم پرداخت دستمزد را تحت کنترل گرفت.

سینمای دهه شصت نیز ستاره های خود را پیدا کرد و زمانی که فیلم های این بازیگر به فروش بالایی دست یافت، دستمزد او افزایش یافت. مدیریت سینما تقریباً به این موضوع رسیدگی کرد، اما در موارد متعددی شکایت تهیه‌کننده از این بازیگر به دلیل افزایش دستمزدش باعث جلوگیری از کار شد. برای مثال، در اواخر دهه 1960، زمانی که فیلمبرداری «مرگ پلنگ» بیش از حد انتظار طول کشید، کشاورزان هاروکان دستمزد بیشتری را طلب کردند. دستمزدی که ابتدا تهیه کننده پرداخت و سپس به وزارت ارشاد شکایت کرد. نتیجه این دعوا یک سال زندگی در خارج از کشور به عنوان یکی از معروف ترین بازیگران آن سال ها بود.

در اوایل دهه 1970، مورد مشابهی برای اکبر عبدی رخ داد. زمانی که تهیه کننده ای از عبدی برای تولید یک فیلم کمدی تجاری درخواست کرد، او رقمی معادل 5 برابر دستمزد معمول بازیگر را درخواست کرد. مطبوعات وقت درباره این قضیه نوشتند و حاشیه ایجاد شد. موضوعی که نشان داد در آن سال ها وزارت ارشاد و رسانه ها با حقوق های کلان تعامل داشتند.

دهه 1470; رشد بخش خصوصی

از اواسط دهه 70 به بعد با تغییرات جامعه که شامل محیط فرهنگی و اجتماعی، دور شدن از دولت در همه زمینه ها و البته تغییر مدیران شد، حساسیت گذشته در مورد دستمزد نیز کاهش یافت. . با رشد بخش خصوصی در دهه 1970، پرداخت دستمزد بر اساس سیستم عرضه و تقاضا شد. سینمای ایران در این سال ها کم کم جا برای چهره های جوان و شاداب باز کرد و برخی از بازیگران مشهور دهه 60 به این موضوع واکنش نشان دادند. در این سال ها طبیعتا بازیگرانی که در افزایش فروش فیلم تاثیر داشتند دستمزدهای کلانی دریافت کردند.

محمدرضا گلزار و هانیه توسلی در «شام آخر»

دهه 1480; تورم دستمزد با سریال

در دهه 1980 این تلویزیون بود که سیستم بازار را مختل کرد. پرداخت حقوق های نجومی ماهانه در تلویزیون نیز باعث افزایش دستمزدها در سینما شد. با ضعف بخش خصوصی در دهه 1980، تهیه کننده ای که قصد استفاده از بازیگران گران قیمت را داشت، هزینه های تولید را کاهش داد و حضور شخصیت های حرفه ای و توانمند را محدود کرد تا بتواند دستمزد بالای مثلا مهمت رضا گلزار را بپردازد.

شهاب حسینی در سریال شهرزاده

دهه 1890; عصر سکوها و حامیان مالی

دهه 1990 دهه حامیان مالی و سرمایه گذاران در سینما و سریال های نمایش خانگی بود. با گذشت زمان و با کاهش علاقه عمومی به فیلم ها و سریال های تلویزیونی، مبلغ پرداختی به بازیگرانی که ستاره نامیده می شدند افزایش یافت. اگر حدیده تهرانی در دهه 70 دستمزد بالایی می گرفت، این دریافتی را می توان با رونق گیشه و سود تهیه کننده توجیه کرد.

در دهه 1990 ستاره‌ها دیگر نیازی به خدمات عمومی نداشتند، زیرا تولیدکننده یا پیمانکار تبدیل به سرمایه‌گذار می‌شد و در بسیاری از موارد سودآوری برای سرمایه‌گذار مهم نبود، زیرا سود اصلی از کانال دیگری به دست می‌آمد. هر چه پروژه سودآورتر باشد، هر چه گرانتر باشد، بهتر است. در این دهه برای گرفتن دستمزد بالا به شهرت کافی بود و نیازی به محبوبیت (که معمولاً گیشه تعیین می کرد) نبود.

اگر تا چند سال پیش دستمزدها 40 درصد هزینه ها را شامل می شد، در این زمان این رقم در برخی پروژه ها به بیش از 60 درصد رسیده است. بازیگران بسیاری از فیلم ها و سریال ها در این سال ها دور هم جمع شدند تا نمایشی را رقم بزنند که هزینه ها را توجیه کند و نتیجه آن قیمتی غیرمنطقی بود.