پشت و روی شاخص فلاکت

بعدی- اخیرا نموداری از میزان فقر در سال 1402 هجری قمری منتشر شده است. بر اساس این نمودار، شاخص فلاکت در کل کشور 49.1 درصد است و استان های یزد با نرخ 57.4، کرمانشاه با نرخ 57.2 و کردستان با نرخ 57 بیشترین نرخ فقر را دارند. در کشور

به گزارش فردا نرخ فقر که ترکیبی از بیکاری و تورم است، در استان های تهران و سمنان نسبت به سایر شهرها کمتر است و استان هایی مانند سیستان و بلوچستان و خوزستان جزو استان های با فقر کمتر از شاخص کل کشور هستند.

با توجه به این اعداد سوالاتی مطرح می شود از جمله اینکه آیا شاخص فقر شاخص مهمی در رشد و توسعه کشور است و چرا برخی از استانداری ها وضعیت بهتر یا بدتری دارند؟ همه در یک در گفت و گو با دکتر حسین رغوفر، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرااین موضوعات مورد بحث قرار گرفت:

شاخص فلاکت در ایران عدد دقیقی نیست

حسین رغوفر به همه در یک وی گفت: متاسفانه آمارهای شاخص فلاکت بیش از هر چیز جنبه سیاسی دارد و برای تضعیف رقبا در دوره قبل نشان دادند و شاخص فلاکت را مطرح کردند. که مجموع شاخص بیکاری و تورم است، اما در مورد آمار شاخص فلاکت در حال حاضر و در کشور ما، متاسفانه حقیقت این است که نمی توان گفت که آمار رسمی این شاخص در حد لازم است. کیفیت و اگر قرار باشد از این شاخص به عنوان منبع سیاست استفاده شود، چندان قابل اعتماد یا راهنمای خوبی نخواهد بود، زیرا سیاستگذاری نیست و بهتر است به هر دو این موارد یعنی نرخ بیکاری و نرخ تورم جداگانه پرداخته شود. علاوه بر این، آمار نرخ تورم و نرخ بیکاری در کشور ما چندان دقیق و منطقی نیست، بنابراین فکر می‌کنم در مورد آمارهای شاخص فقر نیز نمی‌توان خیلی تمرکز کرد در واقع نمی توانیم کیفیت داده های به دست آمده از استان را دقیق بدانیم.

وی افزود: متاسفانه در آمار استانداری، نمونه های زیادی وجود دارد که دقت، کیفیت و اعتبار لازم را ندارند و یا قابلیت تعمیم به کل استانداری را ندارند شاخصی برای سنجش رفاه خانواده هاست یا اینکه می تواند برای تعیین سطح رفاه خانوارها از روش های دیگر و دقیق تر استفاده شود گفتنی است که این شاخص معنایی ندارد و یا اطلاعاتی در اختیار ما قرار نمی دهد، اما از نظر صحت و بعد سیاسی، شایان ذکر است که ایشان اشتباه نکرده اند نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که چون می توانیم از شاخص های بهتری برای این منظور استفاده کنیم، لزوماً شاخص فلاکت چندان معنادار نیست و با همه اینها، شاخص مذکور نشان می دهد که فقر و بیکاری گسترده ای در جامعه ما وجود دارد.

در کشور ما نرخ اشتغال و بیکاری از اهمیت بیشتری برخوردار است

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: جالب است که چه این آمار دقیق باشد و چه نباشد، هیچ یک از مسئولان نمی توانند ادعا کنند که اکنون رفاه خانواده ها در وضعیت مطلوبی قرار دارد. معیارهای سنجش رفاه، تورم و بیکاری در استان ها با محدودیت های متعددی روبرو هستند. بهترین شاخص هایی که می توان برای اندازه گیری وضعیت کارگران استفاده کرد، به طور خاص نرخ اشتغال و بیکاری است. در یکی دو دهه اخیر دولت ها می گویند بیکاری به این معناست که فرد حتی یک ساعت در هفته کار نکرده باشد و آن را به عنوان شاخص بیکاری قرار داده اند، در حالی که به نظر من این غیرمنطقی است زیرا تاثیر و اهمیت بیکاری بر مردم دارد. زندگی یا کیفیت زندگی آنها معنا پیدا می کند. اگر فردی بهترین شغل دنیا را داشته باشد، اما فقط یک ساعت در هفته کار کند، این نمی تواند شاخص خوبی برای کیفیت زندگی باشد. بنابراین بحث اشتغال و حتی نحوه تعیین شاخص اشتغال بسیار حائز اهمیت است و وقتی در تعیین این مولفه ساده دچار مشکل می شویم، قرار است نرخ فقر را چگونه محاسبه کنیم؟

وی افزود: اشتغال پدیده‌ای چندوجهی است که ویژگی‌های مختلفی از جمله هویت افراد را در بر می‌گیرد، به عنوان مثال باید دانست که افراد هویت خود را از شغل خود می‌گیرند و بخشی از احساس کیفیت زندگی همراه با عزت نفس به وجود می‌آید. از این رو، اشتغال باید از ابتدا به گونه ای دیگر محاسبه و بررسی شود، نه به معنای یک ساعت در هفته یا به کوچکترین تعریف، «متغیرهای اشتغال و بیکاری برای اقتصاددانان بسیار مهم است به همین دلیل است که می گویم نمی توان آنها را این گونه ارزیابی کرد.