چرا پلوتون دیگر یک سیاره نیست؟

بعدی- زمانی که اتحادیه بین المللی نجوم در سال 2006 پلوتون را از سیاره به سیاره کوتوله تنزل داد. بسیاری از مردم، از جمله برخی از دانشمندان، هنوز از این تصمیم شگفت زده می شوند.

به گزارش همه در یک به نقل از لایو ساینس. سال‌ها بعد، برخی از ستاره‌شناسان هنوز در تلاش هستند تا تعریف سیارات را برای روشن کردن ویژگی‌هایی که سیارات را از سایر اجرام آسمانی متمایز می‌کند، اصلاح کنند. سیاره نبودن پلوتو ناشی از تعریف سیارات یا نبود تعریف دقیق برای آنهاست. قبل از سال 2006، هیچ معیار دقیقی برای تعریف یک سیاره وجود نداشت. در عوض، سیارات عموماً به عنوان اجرام بزرگتر از سیاراتی که به دور خورشید می چرخند در نظر گرفته می شدند. به عنوان مثال، در اواسط قرن نوزدهم، بیش از دوازده جرم که امروزه سیارک در نظر گرفته می‌شوند نیز سیاره‌های منظومه شمسی بودند.

هنگامی که کلاید تومبا پلوتو را در سال 1930 کشف کرد، دانشمندان در جستجوی یک جرم آسمانی ناشناخته برای توضیح برخی بی نظمی ها در مدار اورانوس بودند. تامپا، اخترشناس جوان در رصدخانه لاول در آریزونا، وظیفه شناسایی علت حادثه را بر عهده داشت. چند ماه بعد، او موفق شد جسمی گرد و صخره ای را در پشت اورانوس پیدا کند و تشخیص داد که علت مشکلات چرخش مداری اورانوس است. این جرم آسمانی در نهایت به نام خدای رومی عالم اموات، پلوتو، نامگذاری شد. اگرچه پلوتو کوچکتر از بسیاری از قمرهای شناخته شده است، اما آنقدر بزرگ در نظر گرفته می شد که بتوان آن را یک سیاره در نظر گرفت.

با این حال، به زودی مشخص شد که پلوتون به اندازه کافی بزرگ نیست که بتواند آن نوع جاذبه گرانشی لازم برای تأثیرگذاری بر مدار اورانوس را اعمال کند. علاوه بر این، اخترشناسان در دهه 1990 کشف کردند که پلوتو توسط تعدادی اجرام با اندازه مشابه احاطه شده است. این اجرام آسمانی متعلق به منظومه شمسی بعدها کمربند کویپر نامیده شدند. این کمربند گسترش یافته بحث هایی را در مورد وضعیت پلوتون به عنوان یک سیاره در نشستی در سال 2006 در پراگ برانگیخت.

در آن سال، اتحادیه بین المللی نجوم کمیته کوچکی را برای ارائه تعریفی کاربردی از کلمه “سیاره” منصوب کرد. در نهایت این کمیته 3 ویژگی از سیارات را ارائه کرد:

باید به دور خورشید بچرخد.

باید آنقدر جرم داشته باشد که به شکل گرد در بیاید.

باید تمام اجرام آسمانی دیگر را به جز قمرهایش از مدار خود خارج کرده باشد.

تحت شرط سوم، کمیته اعلام کرد که پلوتو به دلیل موقعیتش در کمربند شلوغ کویپر، جایی که هزاران جرم خارج از مدار نپتون قرار دارند، دیگر واجد شرایط به عنوان یک سیاره نیست. بنابراین، پلوتو نه یک جسم گرانشی در مجاورت خود است و نه یک سیاره. این چارچوب با انتقاد فوری از سوی محققان مواجه شد. ژان لوک مارگوت، دانشمند سیاره‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، توضیح داد: «این تعریف به وضوح نامناسب است، زیرا سیارات فراخورشیدی یا سیارات کشف شده خارج از منظومه شمسی را در نظر نمی‌گیرد. تعیین زمانی که یک جرم آسمانی مدار خود را پاک می کند بسیار دشوار است. بدیهی است که پلوتون چنین نبود، اما طبق برخی تعاریف، مدار مریخ نیز کاملاً تمیز نیست.

تنزل رتبه پلوتون برای برخی از دانشمندان بسیار بحث برانگیز است، اگرچه این بحث تا حدی به دلیل نحوه طبقه بندی مجدد پلوتون است. فیلیپ متزگر، فیزیکدان سیاره‌ای که در مأموریت افق‌های جدید ناسا به پلوتون کار می‌کرد، قبلاً خاطرنشان کرد که اتحادیه بین‌المللی نجوم تعریف خود از سیاره را برای رأی‌گیری توسط جامعه علمی بزرگ‌تر ارائه نکرده است. به نظر او این باعث می شود که تعریف جدید بی اعتبار باشد.

طبقه بندی جدید پلوتو نیز برای بسیاری از مردم عجیب است. این افراد در مدارس با منظومه شمسی آشنا شدند و به پلوتون به عنوان یک سیاره معرفی شدند. برخی هنوز بر این باورند که پلوتون یک سیاره است. صرف نظر از این که پلوتون یک سیاره است یا یک سیاره کوتوله، هنوز هم بخش شگفت انگیزی از منظومه شمسی است. از هسته بزرگ سفید آن از نیتروژن منجمد گرفته تا آتشفشان یخی در حال پرواز که گمان می رود در زیر سطح آن کمین کرده است.