معرفی پهپاد انتحاری آرش؛ نسخه قدرتمندتر شاهد ۱۳۶ (تصویر)

در عملیات وعد الصادق (1) به وضوح دیدیم که اگرچه پهپادها کوچک و ارزان هستند، اما می توانند به مشکل بزرگی برای دشمن تبدیل شوند و سیستم های پدافند هوایی آن را مختل کنند. جمهوری اسلامی ایران در زمینه طراحی و تولید انبوه پهپاد کارنامه چشمگیری دارد و در سال های اخیر توانسته پیشرفت چشمگیری در این زمینه داشته باشد.

پهپاد انتحاری آرش

به گزارش گجت نیوز، پهپاد شاهد 136 یکی از مهم ترین پهپادهای انتحاری کشورمان محسوب می شود که دارای نسخه ارتقا یافته ای به نام پهپاد شاهد 238 است. نه تنها در ایران، بلکه در روسیه و بسیاری از کشورهای همسایه و متحدانمان نیز شاهد استفاده از این پهپادها هستیم و ارتش پهپاد به بلای جان دشمن تبدیل شده است.

البته علاوه بر طراحی و ساخت پهپادهای انتحاری، نمونه های موفق دیگری نیز داریم که می تواند بمب و موشک به سمت دشمنان پرتاب کند، مانند پهپاد مسلح مهاجر 6. از جمله پهپادهای انتحاری موجود در کشورمان که دارای ویژگی های جذاب و مناسبی است. مشخصات فنی، پهپاد آرش است.

شاهد 136 و تولد پهپادی به نام آرش

در اوایل دهه 1990، نیروهای مسلح ایران به فکر توسعه یک پهپاد جدید برای کاهش هزینه ها و هدف قرار دادن اهداف دور افتادند. در واقع در آغاز دهه گذشته ایران به تعدادی موشک بالستیک برای هدف قرار دادن دشمنانی مانند اسرائیل مجهز بود اما این سلاح ها گران، بزرگ و پیچیده بودند.

برای انهدام برخی اهداف دشمن نیازی به کلاهک های بالستیک سنگین و گران قیمت نبود و همه این عوامل مهندسان ایرانی را بر آن داشت تا پرنده ای ارزان و مقرون به صرفه طراحی کنند. از سوی دیگر آنچه برای نیروهای مسلح حائز اهمیت بود تولید انبوه این سلاح و بهره برداری از آن در کمترین زمان ممکن بود.

جدای از آن باید سلاحی طراحی می شد که بتوان از کشور ما به سمت صهیونیست ها شلیک کرد و این یعنی حداقل 1300 کیلومتر برد داشت. پس از سبک و سنگین کردن اوضاع و الهام گرفتن از پهپاد هارپی اسرائیل، موجودی به نام شهید 136 پهپاد متولد شد.

برد 136 شاهد 136 حدود 2000 کیلومتر است و از موتور پیستونی نیرو می گیرد. حداکثر سرعت این پرنده 140 کیلومتر بر ساعت است و در واقع 9 ساعت طول می کشد تا به اسرائیل برسد. (هر چند دیدیم که از پهپادهای ارتش شهید در حمله موشکی به اسرائیل استفاده شد) ارزان بودن این پهپاد و ابعاد کوچک آن از مزیت های مهمی بود که شاهد 136 را به شهرت رساند.

قیمت هر یک از این هواپیماها حدود 20 هزار دلار بود که برای انهدام آنها باید از موشک هایی بین 500 هزار تا یک میلیون دلار استفاده کرد. شاهد 136 عملکرد خوبی داشت، اما ایران به دنبال طراحی و توسعه یک پهپاد ضد رادار بود. فرض کنید یک پرنده انتحاری می تواند سیستم های رادار و هشدارها را قبل از یک حمله بزرگ و گسترده غیرفعال کند – مانند آنچه در واد الصادق 2 دیدیم. بله، موج موشک های بالستیک و موشک های هدایت شونده اسرائیل را نابود خواهد کرد؟

مشخصات فنی پهپاد آرش

در راستای تحقق خواسته های فوق یک پهپاد به نام آرش ساخته شد و تولید آن در سال 2019 آغاز شد. آرش یک پهپاد انتحاری با بال دلتا، بدنه دوک مانند و طول بدنه آن 4 متر است. و ابعاد آن بزرگتر از شاهد 136 است.

مهندسین کشورمان موتور فوق را با الهام از موتور لیمباخ L550E آلمان با موفقیت طراحی کرده اند. این موتور در پشت نصب می شود و با قدرت خود پهپاد را به جلو می راند. (این موتور روی شاهد 136 نیز نصب شده است) طبق برخی منابع سرعت نهایی هواپیمای انتحاری آرش حدود 350 کیلومتر بوده است که برخی کارشناسان این رقم را 280 کیلومتر اعلام کرده اند. سرعت آرش بین 145 تا 185 کیلومتر در ساعت به نظر می رسد.

هواپیمای آرش بدون چرخ تولید می شود و به دلیل مجهز بودن به موتور پیستونی نمی تواند به تنهایی از پرتابگرهای زمینی بلند شود و به همین دلیل نیاز به تقویت کننده اضافی دارد. موشک کمکی که آرش را پرتاب می کند در زیر آن نصب شده و پهپاد را به سرعتی که موتور پیستونی می تواند راه اندازی کند، می راند.

امروزه نیز بر اساس تصاویر منتشر شده می دانیم که این پهپاد از پرتابگر زمینی ثابت یا از پرتابگر متحرک پرتاب شده و از داخل آن به سمت اهداف پرتاب می شود. سامانه پرتاب آرش ​​بسیار ساده است و در برخی تمرینات با موفقیت از یک کشتی تدارکاتی به سمت هدف مجازی پرتاب شده است.

حداکثر برد پروازی این پرنده انتحاری بین 1000 تا 2000 کیلومتر اعلام شد و منابع موثق مدعی شدند که برد پروازی این پرنده تا 1400 کیلومتر در این آزمایش بوده است. همچنین تصاویر نشان می دهد که امکان تنظیم ارتفاع پرواز با کمک خلبان خودکار وجود دارد.

راهنمای آرش و سیستم های الکترونیکی

یکی از قابلیت های پهپاد آرش 1 ارائه نقشه ضد رادار و آشکارساز غیرفعال است که با دریافت امواج راداری دشمن به محل انتقال رادار حمله می کند. فرآیندی که این پرنده طی می کند مشابه کاری است که یک موشک ضد رادار انجام می دهد.

نسخه ارتقا یافته این پهپاد با نام آرش 2 مجهز به ماهواره و سیستم هدایت اینرسی است. البته منابع داخلی در مورد سامانه ماهواره ای صحبتی نکردند اما از آنجایی که اوکراینی ها با بازکردن مدارک به این نتیجه رسیدند که این سامانه به ماهواره مجهز شده است، آرش نیز به همین شکل خواهد بود.

سیستم هدایت ماهواره ای جی پی اس غیرنظامی از دقت کمتری نسبت به ماهواره جی پی اس نظامی برخوردار است اما مزیت آن این است که دقت 7 تا 10 متری را به پهپاد می دهد. آرش هم با دوربین نوری حرارتی روی بینی اش دیده شد که در نوع خود جالب است. تفاوت هدایت GPS با اپتیک در این است که با سیستم اول فقط می توان به اهداف ثابت حمله کرد در حالی که با اپتیک می توان به اهداف متحرک نیز حمله کرد.

برای مثال می توان پهپاد انتحاری آرش را با استفاده از سیستم هدایت ماهواره ای به هدف نزدیک کرد و در مرحله آخر با استفاده از اپتیک دقت را افزایش داد. آرش 2 را می توان علیه اهداف متحرک نیز به کار برد. علاوه بر این، نسخه ای از آرش مجهز به سیستم هدایت دید حرارتی نیز وجود دارد که قادر به حمله به اهداف متحرک خواهد بود.

حرف آخر

حداکثر وزن پهپاد آرش 200 کیلوگرم و وزن کلاه ایمنی 30 کیلوگرم است. از سال 1388 تاکنون چندین بار از این پرنده در رزمایش ها استفاده شده و میزان یادگیری آن از شهید 136 بیشتر است، نیروهای مسلح کشورمان بارها از این سلاح قدرتمند استفاده کرده اند اما در عملیات های برون مرزی دیده نشده است. به نظر می رسد سرعت آرش از شهید بیشتر است و می تواند سریعتر به هدف برسد.

آرش در برابر اهداف سبک مانند هواپیما، هلیکوپترهای پارک شده، رادارها، زیرساخت‌ها مانند نیروگاه‌ها، برج‌های انتقال نیرو، ساختمان‌ها و سایر اهداف محافظت‌نشده مورد استفاده قرار گرفته است.