تب دنگی چیست و چطور از آن جلوگیری کنیم؟

افزایش موارد دنگی در ایران و سایر کشورها به ویژه کشورهای گرمسیری و حوزه خلیج فارس، لزوم افزایش آگاهی عمومی در مورد علائم این بیماری را افزایش داده است.

به گزارش روزیاتو، چندی پیش معاون بهداشت وزارت بهداشت اعلام کرد که در ماه گذشته 93 نفر در کشور به بیماری تب دنگی مبتلا شدند که از این تعداد سه نفر جان خود را از دست دادند.

ساکنان استان های هرمزگان، سیستان، بلوچستان، بوشهر، فارس، گیلان، مازندران و گلستان بیشتر در معرض خطر گزش پشه آئدس و ابتلا به تب دنگی هستند.

تب دنگی در حال حاضر در اروپا در حال گسترش است و بیم آن می رود که بازی های المپیک تابستانی پاریس به محلی برای گسترش گسترده آن در جهان تبدیل شود.

تب دنگی چیست؟

تب دنگی که به عنوان تب دنگی یا تب شکستگی استخوان نیز شناخته می‌شود، یک بیماری ویروسی است که از طریق نیش پشه آئدس آلوده یا انتقال خون و فرآورده‌های خونی از بیمار آلوده به افراد دیگر منتقل می‌شود.

هنگامی که پشه حامل ویروس دنگی فردی را نیش می زند، ویروس وارد سیستم خونی فرد می شود و شروع به عفونت می کند.

ویروس دنگی به طور مستقیم بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارد. این ویروس با فعال کردن سیستم ایمنی باعث تولید سایتوکین های التهابی می شود که منجر به عوارض مختلفی از جمله تب، درد اسکلتی عضلانی، لرزش و علائم عصبی می شود.

ویروس دنگی باعث نارسایی خونریزی و آسیب عروق خونی می شود. این واکنش منجر به اختلال در تجمع پلاکت ها و کاهش تعداد آنها در خون می شود که ممکن است منجر به خونریزی در دستگاه گوارش، دستگاه ادراری و سایر اندام ها شود.

پشه آئدس چگونه است؟

پشه های Aedes ظاهری متمایز دارند و با پشه های مالاریا بسیار متفاوت هستند. این پشه ها دارای علائم سیاه و سفید قابل توجهی بر روی بدن و پاهای خود هستند. برخلاف اکثر پشه های دیگر، آنها فعال هستند و فقط در طول روز نیش می زنند. اوج گزش این پشه در اوایل صبح و عصر قبل از غروب آفتاب رخ می دهد.

علائم تب دنگی

بسیاری از افراد ممکن است هیچ علامتی را تجربه نکنند و بسیاری دیگر بدون هیچ مشکلی بهبود می یابند. اما در گروه کوچکی از بیماران ممکن است منجر به بیماری و حتی مرگ شود.

علائم خفیف این ویروس معمولاً 4 تا 6 روز پس از عفونت شروع می شود و تا 10 روز ادامه می یابد. علائم تب دنگی عبارتند از:

درجه حرارت بالا

سردرد

درد پشت چشم

درد شدید در مفاصل و عضلات

خسته

حالت تهوع

استفراغ

این علائم معمولاً پس از یک هفته ناپدید می شوند و به ندرت باعث عوارض جدی یا کشنده می شوند. با این حال، مشکلات جدی تری نیز ممکن است رخ دهد، از جمله:

خونریزی از دهان، لثه یا بینی

آسیب به سیستم لنفاوی و عروق خونی

خونریزی داخلی، که می تواند منجر به استفراغ خونی و مدفوع قیری شود

پلاکت کم

استفراغ مکرر

لکه های خونی کوچک زیر پوست

نبض ضعیف

رنگ پریدگی

عرق سرد

در صورت بروز عوارض جدی مانند خونریزی گوارشی، مداخله پزشکی فوری لازم است.

اگر فردی بیش از یک بار به تب دنگی مبتلا شود، شدت بیماری افزایش می یابد و در صورت پیشرفت، بیماری می تواند فرد را چند ماه در خانه نگه دارد.

دانستن علائم و نشانه های دنگی برای پزشکان بسیار مهم است زیرا تشخیص به موقع و مدیریت صحیح این بیماری می تواند از عوارض آن جلوگیری کند.

درمان تب دنگی

این بیماری ویروسی درمان خاصی ندارد و اقدامات لازم برای مدیریت آن شامل حفظ آب بدن، کنترل تب، استفاده از مسکن ها و ضد التهاب ها و در صورت لزوم سایر مراقبت های پزشکی است.

تب دنگی ممکن است در گروه های خاصی مانند کودکان، زنان باردار و افراد مبتلا به بیماری های مزمن شدیدتر ظاهر شود.

کودکان گروه خاصی در نظر گرفته می شوند که ممکن است در برابر تب شدید دنگی آسیب پذیر باشند. دلیل اصلی این حساسیت سیستم ایمنی ضعیف و ضعف آنها در برابر ویروس دنگی است. بنابراین کودکان مبتلا به تب دنگی شدید باید تحت نظر پزشک باشند و در صورت لزوم در بیمارستان بستری شوند.

زنان باردار به عنوان یک گروه خاص در معرض خطر ابتلا به تب دنگی شدید قرار دارند. تب دنگی در دوران بارداری ممکن است منجر به مشکلات جدی برای مادر و جنین شود. بنابراین زنان باردار باید از نحوه پیشگیری و مدیریت تب دنگی آگاه باشند و با پزشک خود مشورت کنند.

افراد مبتلا به بیماری های مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا یا بیماری قلبی نیز در معرض خطر ابتلا به تب دنگی شدید هستند. از آنجایی که سیستم ایمنی آنها ضعیف است، این افراد کمتر قادر به مبارزه با ویروس دنگی هستند. بنابراین مدیریت صحیح تب دنگی و پیشگیری از عوارض جدی در این افراد بسیار حائز اهمیت است.

اگر دچار عفونت شدید، به یاد داشته باشید که برای تسکین درد و تب فقط از استامینوفن استفاده کنید و از آسپرین، ژیلوفن، دیکلوفناک و داروهای مشابه خودداری کنید زیرا می توانند باعث خونریزی شوند.

راه های پیشگیری از تب دنگی

بهترین راه برای جلوگیری از تب دنگی این است که از گزش پشه های آلوده خودداری کنید. به ویژه، اگر در مناطق گرمسیری یا هشدار دهنده زندگی می کنید یا به آن سفر می کنید، برای محافظت از خود اقدامات زیر را انجام دهید:

از محصولات دافع پشه استفاده کنید.

هنگام بیرون رفتن از پیراهن های آستین بلند و شلوارهای بلند استفاده کنید.

از پشه بند برای در و پنجره استفاده کنید.

برای کاهش جمعیت پشه‌ها، باید مکان‌هایی را که پشه‌ها در آنجا رشد می‌کنند، مانند قوطی‌ها یا ظروف جمع‌آوری آب حذف کنید.

سعی کنید به مناطقی که احتمال گزش پشه Aedes وجود دارد، مانند باتلاق ها و محیط هایی با آب ایستاده نروید.

در نهایت به یاد داشته باشید که اگر پشه ای فرد مبتلا را نیش بزند، آن پشه تا پایان عمر ناقل بیماری خواهد بود و با گاز گرفتن دیگران می تواند عفونت را به سایر اعضای خانواده منتقل کند. بنابراین، اگر فردی در خانواده شما از تب دنگی رنج می برد، پشه های موجود در محیط را بکشید و از ورود آنها به خانه جلوگیری کنید.