چرا جزایر سه‌گانه استراتژیک هستند؟

آینده تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی (بوموسو) سه جزیره واقع در خلیج فارس و دهانه تنگه هرمز هستند که از لحاظ تاریخی بخشی از ایران بوده و امارات متحده عربی ادعای مالکیت آنها را دارد. این سه جزیره نقاط ژئوپلیتیکی هستند و در مسیر قسمت عمیق خلیج عربی قرار دارند که برای کشتیرانی مناسب است. به همین دلیل کارشناسان معتقدند که کنترل آن به تثبیت حاکمیت بر تنگه هرمز منجر می شود.

به گزارش فردا رهبران اتحادیه اروپا چند روز پیش در بیانیه پایانی اولین نشست مشترک خود با شورای همکاری خلیج فارس، ایران را کشور اشغالگر جزایر سه گانه توصیف کردند. تاکنون که کشورهای دیگر حتی چین و روسیه می خواستند از موضع امارات در این زمینه حمایت کنند، به ابزار «حل مسئله از طریق سازوکارهای بین المللی یا مذاکره» متوسل شدند. اما موضع اتحادیه اروپا که ایران را اشغالگر بخشی از خاک خود معرفی می کرد، مرزها را تا حدودی تغییر داد. روابط ایران و اروپا از آغاز جنگ اوکراین و اتهاماتی که این کشور علیه تهران مبنی بر فروش پهپاد و موشک به روسیه وارد کرد – اتهاماتی که ایران بارها آن را رد کرده است – تیره و تار شده است و چند روز پیش اتحادیه اروپا نیز سه هواپیمای بدون سرنشین را ممنوع کرد. موشک ها خطوط هوایی ایرانی

بزرگراه خلیج فارس

جزایر سه گانه ایران در مسیرهای دریایی خلیج فارس تا دریای عمان و اقیانوس هند قرار دارند. وجود این سه نقطه به ایران این امکان را می دهد که در مواقع لزوم حاکمیت خود را بر تنگه هرمز و شمال خلیج فارس اعمال کند. اهمیت ژئوپلیتیکی مناطق تنب کوچک، تنب بزرگ و بوموسو است که به آنها ارگ دفاع از تنگه هرمز می گویند.

قرار گرفتن این جزایر در کنار سایر جزایر متعلق به ایران در آبهای عمیق خلیج فارس بر اهمیت آنها افزوده است. خلیج فارس دریایی نیمه محصور و کم عمق است که حرکت زیردریایی ها و زیردریایی ها و حتی تردد شناورهای سطحی و شناورها را در مناطق ساحلی جنوب و غرب خلیج فارس با مشکل مواجه می کند خطوط تردد و کانال های ویژه ای برای تردد کشتی ها در نزدیکی سواحل و بنادر مربوطه ایجاد شده است که در سواحل عربستان سعودی، کویت و امارات متحده عربی قابل مشاهده است.

زیردریایی ها به دلیل عمق کم خلیج فارس قادر به مانور و تردد در تمامی مناطق خلیج فارس نیستند و همچنین قادر به استقرار و یا تردد در نقاط خاصی با عمق کافی نیستند. شیب نامتقارن کف خلیج فارس در نزدیکی سواحل ایران بر عمق آن افزوده است و عمیق ترین نقطه آن در نزدیکی جزیره لاوان و در عمق 91 متری قرار دارد. منطقه بین سه جزیره نیز عمق خوبی دارد (حدود 60 متر) و این عمق باعث می شود که این منطقه توجه واحدهای رزمی و نظامی را که زیردریایی دارند به خود جلب کند در واقع زیردریایی های موجود در مجاورت این سه جزیره این پتانسیل را دارند مستقر شدن و مسافرت کردن آنها در شکار کشتی های سطحی مهارت دارند. بنابراین، از منظر یک برنامه استراتژیک مبتنی بر استفاده از زیردریایی‌ها، اعم از متعارف یا هسته‌ای، الهزاری فوق‌الذکر اهمیت فوق‌العاده‌ای پیدا می‌کند و آن را در کانون چنین طرح‌هایی قرار می‌دهد. (بسدرالاسلام 1372)

اهمیت نظامی

کشورها همواره آمادگی خود را برای دفاع در برابر تهاجم نیروهای خارجی حفظ می کنند. در خصوص جنوب ایران، این کشور کاملاً با دریای عمان و خلیج فارس مجاورت دارد و این موضوع امنیت دریایی را برای کشورمان دو چندان می کند. حاکمیت ایران بر جزایر استراتژیک شما در خلیج فارس بسیار زیاد است. با توجه به حضور نیروهای خارجی مانند ناوگان پنجم آمریکا در این منطقه.

جزایر مثلثی با فلش های قرمز مشخص شده اند

این سه جزیره در دفاع از ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و از نظر نظامی دارای جایگاه ویژه دفاعی هستند البته نباید از این اصل غافل شد که با بررسی دقیق جغرافیای فیزیکی خلیج فارس ما متوجه شدیم که ارزش نظامی این سه جزیره فقط برای ایران است، نه برای کشورهای دیگر، از جمله کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، زیرا «ایران بر تعدادی از جزایر از حاکمیت برخوردار است». و موقعیت ممتازی در تنگه هرمز در دهانه خلیج عربی و از جمله جزایر شش گانه تشکیل دهنده زنجیره قوس دفاعی ایران که مهمترین آنها عبارتند از: هرمز، لارک، قشم، هنگامه، تنب بزور و ابوموسی. که در فواصل نسبتاً کوتاهی از یکدیگر قرار دارند، منحنی مجازی که این جزایر را به یکدیگر متصل می کند تا برتری استراتژیک ایران در کنترل امنیت تنگه را درک کنیم. [هرمز]کمک بیشتری می کند.” (اکونومیست، 2009)

*منابع:

اهمیت جزایر سه گانه در سیستم دفاعی ایران، اقتصاد جهانی، 25/8/2018
جغرافیای سیاسی جزایر سه گانه خلیج فارس، محمدرضا حافظ نیا، بسداراسلام، 1372.